İdari Yargı Ders Notları

Merhaba değerli öğrenciler, İdari Yargı Ders Notları’nı sizler için bir araya getirdik. Hepsi tarafımızca ince ince okunarak ve sınavda çıkabilecek konular üzerinden gidilerek özetlenmiştir. İdari Yargı Ders Notları yazımızda şuan için yalnızca dönem sonu sınavlarını kapsayacak şekilde 5. Ünite, 6. Ünite, 7. Ünite ve 8. Ünite olarak özetlenmiştir. Dilerseniz yazımız altında yer alan İdari Yargı Ders Notlarına ait PDF dosyasını indirerek yazıcı çıktısı alabilirsiniz. Yorumlarınız bizim için değerlidir. Eklenmesini istediğiniz derslerin yahut elinizde notlarınız mevcut ise bunların sizin gibi değerli öğrencilere ulaştırılması için bizlere mail yolu ile gönderebilirsiniz.

Nakil = Sevk’e nazaran süreklilik özelliği taşır. Hükümlü, nakilden önce aranır ve kurum hekimine muayene ettirilir.

Firar ve Geç Dönme= İzinliyken firar eden hükümlüye bir daha izin verilmez. İznini 2gün veya daha az geçiren hükümlüler hakkında disiplin işlemi yapılır.

İNFAZIN GEVŞETİLMESİ

İZİN verilirken şu hususlara dikkat edilir;

• Suçun niteliği ve ağırlığı, mahkumiyet süresi ve cezanın çekilen kısmı,
• Mahkumun kişiliği ve davranışları, varsa toplum için taşıdığı tehlike riski,
• Hapsedilmesi sırasında değişmiş olması muhtemel ailevi ve sosyal durumu,
• İznin amacı, süresi ve gerekli koşulları.

MAZERET İZNİ

İYİ HAL KOŞULUNA BAĞLI İZİN

1. Ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölümü nedeniyle ceza infaz kurumu en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet başsavcılığının onayı ile

2. Yukarırda sayılan yakınlarından birisinin yaşamsal tehlike oluşturacak önemli ve ağır hastalık hallerinin veya felaketler nedeniyle zarara uğradıklarının belgelendirilmesi koşuluyla kurumun en üst amirinin görüşü, CBaşsavcılğının önerisi ve Adalet Bakanlığının onayı ile yol dışında 10GÜNe kadar mazeret izni verilebilir. Gidilecek mesafe göz önünde bulundurularak gidiş geliş için toplum 4GÜN geçmemek üzere yol izni verilir.

 

GEÇİRİLEN SÜREYE BAKILMAKSIZIN VERİLEN MAZERET İZNİ

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar hariç, yüksek güvenlikli ceza infaz kurumunda bulunanlarda dahil olmak üzere, dış güvenlik görevlisinin refakatinde bulunmak şartıyla Cbaşsavcılığı onayı ile;

• 2.derece dahil kan veya kayın hısımlarından birinin yada eşinin ölümü nedeniyle cenazesine katılması için yol süresi dışında 2GÜN’e kadar,
• Sağlık Kurulu raporu ile belgelendirilmesi şartıyla 1.derece yakınlarından birinin yaşamsal tehlike oluşturacak ağır hastalıkları olması sebebiyle hükümlüye ziyaret amacıyla yol süreci dışında 1GÜN’e kadar izin verilir.
• Hükümlünün izin süresi içinde gece konaklaması gerektiğinde gidilen yerin VALİSİ tarafından karar verilir.

ÖZEL İZİN

Dış dünya ile uyumlarını sağlamak için verilen izne özel izin denir.Hükümlünün yaşı ve sağlığı gibi nedenlerle açık infaz kurumlara gidemeyenler ile çocuk eğitim evlerinde bulunanlara, aile ve dış dünya uyumlarını sağlamak için kurumun en üst amirinin önerisi ve CBaşsavcılığının onayı ile 3Ayda bir, yol süresi hariç 3GÜN’e kadar izin verilebilir.

DENETİM SÜRESİ

• Cezası ertelenen hükümlü hakkında, 1YILdan az, 3YILdan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkum olunan ceza süresinden az olamaz.
• Denetim süresinin 3yılı aşmamak koşuluyla hapis cezasının süresinden fazla olabilmesi mümkündür.
• Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır. Erteleme kararı adli sicile kaydolur.

KOŞULLU SALIVERİLME

Mahkumun kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmesi gerekir. Hükmedilen cezanın belli bir miktarı infaz kurumunda geçirilmiş olmalıdır. Bu süre;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında 30YIL
• Müebbet hapis cezasında 24YIL
• Diğer süreli hapis cezalarında ise cezalarının 2/3’sidir.

CEZA ZAMAN AŞIMI SÜRELERİ

1. Ağırlaştırılmış müebbet hapisde 40YIL
2. Müebbet hapisde 30YIL
3. Yirmi yıl ve daha fazla hapisde 24YIL
4. Beş yıldan fazla hapisde 20YIL
5. Beş yıla kadar hapis ve adli para cezalarında 10YIL

AF

Anayasada belirtilen Orman Suçları için genel veya özel af çıkarılamaz.

GENEL AF

Kamu davasını ve hüküm olunan cezaları ve mahkumiyetin büyün neticelerini ortadan kaldıran af, genel aftır.

ÖZEL AF

Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir.

İnfaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılalabilir.

Hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

 

• Hükümlünün belli bir sürenin iyi halle geçirilmiş olması koşuluna bağlı olarak verilen mazeret izninden faydalanabilmesi için mahkumiyetinin en az 1/5’ini iyi halli olarak geçirmesi gerekir.

 

Bilinmesi gerekenler;

• İdari eylem, bir idari işlem veya bir idari sözleşmenin uygulanması durumunda olmayan idarenin her türlü faaliyetine denir.
• İdare mahkemeleri, tam yargı davalarında genel görevli yargı yeridir.
• Bakanlar kurulu tarafından alınan ve uygulanan işlemlerde dava “Başbakanlık” a karşı açılır.
• Vergi mahkemelerinde dava açma süresi 30gündür.
• İdari eylemlerden hakları ihlal edilenlerin, bu eylemlerin öğrenilmesinden itibaren 1YIL içinde idareye başvurmaları gerekir.
• Haklarını ihlal eden bir idari işleme karşı ilgililerin, işlemin tebliğinden itibaren 60GÜN içinde tam yargı davası açması gerekir.

DANIŞTAY’DA GÖRÜLEN DAVALAR

1. Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere,
2. Tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlar.
3. Bakanlar kurulu kararlarına; başbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruşlarının müsteşarlarıyla ilgili müşterek kararnamelere; bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere; Danıştay idari dairesince veya idari işler kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere; Danıştay yüksek disiplin kurulu kararları ile bu kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay başkanlığı işlemlerine karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları.

 

BAĞLANTILI DAVALAR

• Birden fazla dava arasında bağlantı bulunabilmesi için davaların tümünün yargılamanın aynı aşamasında olması gerekir.
• Bağlantılı davaların birinin Danıştay’da bulunması halinde dava dosyası Danıştay’a gönderilir.
• Bağlantılı davaların farklı bölge idare mahkemelerinin yargı çevrelerindeki mahkemelerde bulunduğu takdirde dosyalar Danıştay’a gönderilir.
• Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hükmün, diğerini etkileyecek nitelikte olduğu davalar bağlantılı davalardır.

Taraflar bağlantı iddiasının reddi ilişkin kararın tebliğ tarihini izleyen 15GÜN içinde itiraz edebilirler. Karar verilinceye kadar bağlantı hakkındaki usul işlemleri durur.

DAVALARIN İNCELENMESİ

İdari davalar dilekçe ile açılır.

İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.

Dava dilekçeleri ve davaya ilişkin her türlü evrak, idare ve vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk hakimliklerine verilir.

TARAFLARDAN BİLGİ VE BELGE İSTENMESİ

Başbakan veya Bakan, devletin güvenliğine ilişkin bilgi ve belgelerin mahkemeye sunulmamasına karar vermeye yetkilidir.

TARAFLARIN KİŞİLİK VEYA NİTELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK OLMASI

Dava görülürken tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olması halinde işlemden kaldırılan dosya için yenileme dilekçesi 4AY içinde verilmelidir.

DİLEKÇELERİN MAHKEME TARAFINDAN ALINMASI

İlgili mercilere verilen dilekçelerin harç ve posta ücretleri alındıktan sonra deftere derhal kayıtları yapılarak kayıt tarihi ve sayısı dilekçenin üzerine yazılır. Dava bu kaydın yapıldığı tarihte açılmış sayılır.

Herhangi bir sebeple harcı veya posta ücreti verilmeden veya eksik olarak yatırılan giderler ile dava açılmış olması halinde 30GÜN içinde harcın ücretinin verilmesi veya tamamlanması tebliğ edilir. Süresi içinde yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde tekrar tebliğ edilir. Hala yerine getirilmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.

DİLEKÇELER ÜZERİNDE İLK İNCELEME

Kanun ilk inceleme işlemlerinin dilekçelerin alındığı tarihten itibaren en geç 15GÜN içinde sonuçlandırmasını hükme bağlamıştır. Dilekçelerin incelenme sırası şöyledir;

• Görev ve yetki,
• İdari merci tecavüzü,
• Ehliyet,
• İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
• Süre aşımı,
• Husumet,
• Dilekçede eksiklik olup olmadığı,
• Tek dilekçeyle fazla işleme karşı dava açılıp açılmayacağı,
• Birden fazla kişinin ortak dilekçeyle dava açıp açamayacağı.

DİLEKÇELERİN KARŞI TARAFA TEBLİĞİ

Kanun tarafların yapılacak tebliğlere karşı cevap süresini, tebliğ tarihinden itibaren 30GÜN olarak düzenlemiştir.

 

DURUŞMA

• Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve 1MİLYAR lirayı aşan tam yargı davaları ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları toplam 1MİLYAR lirayı aşan vergi davalarında, taraflardan birinin istediği üzerine duruşma yapılır. Davayı gören mahkeme kendiliğinde de duruşma yapabilir.
• Duruşmada tutanak tutulmamakta; yargıçlar duruşmada tarafları dinlemektedirler. Duruşmalarda taraflara 2şer defa söz verilir. Taraflardan hiçbiri gelmezse duruşma açılmaz, inceleme evrak üzerinden yapılır. Danıştay’da görülen duruşmalarda savcının bulunması şarttır.
• Duruşma yapılmasından sonra en geç 15GÜN içinde karar verilmesi gerekmektedir.

DAVALARIN SONUÇLANDIRILMASI

Kanun, davaların dosyasının dilekçelerinin verilmesi, gerekli bilgi ve belgelerin toplanması aşamasından sonra en geç 6AY içinde sonuçlandırılmasını emreder.

KARARLARA KARŞI BAŞVURMA YOLLARI

İTİRAZ

İdare ve vergi mahkemelerinin tek hakimle verilen kararları ile İYUK’un 45. Maddesinde sayılan kararlara karşı, kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30GÜN içinde bölge adliye mahkemesine itiraz edebilir.

• Bölge idare mahkemesinin kararları kesindir.
• İtiraz yolunda başvurulabilecek yollar;
• İlk ve orta öğretim öğrencilerinin sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemler,
• Kamu görevlilerine uyarma ve kınama cezası verilmesine ilişkin işlemlerden,
• Asker ailelerine yardım ile ilgili işlemlerden,
• Çiftçi mallarının kanunun uygulanmasını uygulanmasından,
• Kamu kurumu niteliğinde ki meslek kuruluşları üyeleri hakkında verdiği disiplin ve sınav işlemlerinden,
• Valilik, kaymakamlık ve yerel yönetimler ile bakanlıkların ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatında yetkili organları tarafından kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, ikinci görev, vekaleten atama, görev ve unvan değişikliği içermeyen il içi naklen atama, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman ve izinlerine ilişkin idari işlemlerden,
• Taşınmaz mal zilyedine yapılan tecavüzlerin önlenmesi hakkında kanun uygulanmasından,
• Yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanun ile Sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik kanunun gereğince kamu kurum ve kuruluşları tarafından sosyal yardım amacıyla bağlanan aylık ve yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalardan
• Bilgi edinme hakkı konunun uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak verdikleri nihai kararlar,
• Tek hakimle verdikleri nihai kararlar.

TEMYİZ

Danıştay dava daireleri ile idare ve vergi mahkemelerine nihai kararlarına karşı tebliğ tarihini izleyen 30GÜN içinde Danıştay’da temyiz yoluna başvurulabilir.

Temyiz dilekçesinde eksiklik olduğu takdirde, eksikliklerin 15GÜN içinde tamamlatılması hususu, kararı veren Danıştay dairesi veya mahkemece ilgiliye tebliğ olunur.

Temyiz incelemesinde şu hususlara bakılmaktadır;

• Görev ve yetki dışında bir işe bakılıp bakılmadığı,
• Mahkeme kararının hukuka aykırı olup olmadığı,
• Usul hükümlerine uyulup uyulmadığıdır.

YARGININ YENİLENMESİ

Yargının yenilenmesi, yargının hatalı karar verdiği bazı hallerde yapılan yanlışın düzeltilmesine imkan tanımaktadır.

Aşağıdaki yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir;

• Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmesi,
• Karara esas olarak alınan belgenin sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm kararından evvel verilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen kimsenin karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması,
• Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması,
• Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi,
• Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,
• Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüp karara bağlanmış bulunması,
• Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmiş olması,
• Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş olması.
• Hükmün, insan haklarını ve ana hürriyetleri korumaya dair sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa insan hakları mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması.

Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunma süresi,

• Yukarıda sebepler için 10YIL,
• AİHM kararı gerekçe gösterilecekse,
• Kararın kesinleştiği tarihten itibaren 1YIL, diğer sebepler için 60GÜN’dür.

KARARIN DÜZLETİLMESİ

Danıştay dava daireleri ve idari veya vergi dava daireleri genel kurullarının temyiz üzerine verdikleri kararlar ile bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere kararın tebliğ tarihini izleyen 15GÜN içinde taraflarca;

• Kararın esasına etkisi olan iddia ve itirazların, kararda karşılanmamış olması,
• Bir kararda birbirine aykırı hükümler bulunması,
• Kararda usul ve kanuna aykırı hükümler bulunması,
• Hükmün esasına etkileyen belgelerde hile ve sahtekarlığın ortaya çıkmış olması hallerinde kararın düzeltilmesi istenebilir.

İNFAZIN DENETLENMESİ

İnfaza ilişkin şikayetler, infaz hakimleri tarafından incelenir.

İnfaz hakimi, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetler hakkındaki şikayetleri inceler ve karara bağlar.

İnfaz hakimliği Asliye Ceza Mahkemesi nezdinde kurulur.

Şikayet Edebilecek Kişiler;

• Kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da
• Eşi,
• Anası, babası,
• Ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi,
• Müdafii,
• Kanuni temsilci veya,
• Ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu başvurabilir.

ŞİKAYET SÜRESİ VE ŞEKLİ

Söz konusu işlemin öğrenildiği tarihten itibaren 15GÜN, her halde yapıldığı tarihten itibaren 30GÜN içinde şikayet yoluyla infaz hakimliğine başvurulabilir. Şikayet kural olarak yazılı yapılır. Sözlü yapılan şikayet, tutanağa bağlanır ve bir sureti başvurana verilir.

Şikayet başvurusu üzerine infaz hakimi, duruşma yapmaksızın dosya üzerinden inceleme yapar.

İnfaz hakiminin kararlarına karşı şikayetçi veya ilgili Cbaşsavıcısı tarafından, tebliğ tarihinden itibaren 1Hafta içerisinde itiraz yoluna gidilebilir.

İtiraz infaz hakimliğinin kurulduğu yer ağır ceza mahkemesine, ağır ceza mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde (2) numaralı daireye yapılır.

İZLEME KURULU ÜYELERİNDE ARANACAK ÖZELLİKLER

1. 35 yaşını doldurmuş olmak,
2. Tıp, eczacılık, hukuk, kamu yönetimi, sosyoloji, psikoloji,sosyal hizmetler, eğitim bilimleri ve benzeri alanlarda en az 4yıllık okullardan mezun olmak ve mesleği ile ilgili kamu kurum kuruluşlarında veya özel sektörde en az 10YIL çalışmış bulunmak,
3. Kişisel nitelikleri ile çevresinde dürüst, güvenilir ve ahlaklı olarak tanınmış olmak,
4. Herhangi bir siyasi partinin merkez, il veya ilçe teşkilatında görevli bulunmamak.

İZLEME KURULUNUN ÇALIŞMA YÖNTEMİ

İlgili olduğu ceza infaz kurumu veya tutukevini en az 2ayda 1defa olmak üzere, gerekli gördüğü her zaman ziyaret edebilir. Her izleme kurulu, en az 2ayda bir olağan olarak toplanır.

• Herhangi bir nedenle boşalan üyeliklere, en geç 2AY içinde aynı usulle yeni üye seçilir.
• Görevine son verilenler, bir daha izleme kurulunda görev alamazlar.
• İzleme kuruluna üyeler 4YIL için seçilir.

KARARLARIN UYGULANMASI

Bilinmesi gerekenler;

• İdari yargı yerleri tarafından verilen mahkeme kararlarının en geç 30GÜN içinde uygulanması gerekir.
• İdari yargı yerlerince verilen kararların uygulanmaması halinde ilgililer için Maddi ve Manevi tazminat davası yolu öngörülmüştür.
• Yargı kararlarını uygulamayan bakan hakkında ceza davasını YÜCE Divan’da açılması gerekir.
• İdari yargı yerlerince verilen tazminat kararlarının uygulanması İcra ve İflas Kanununa tabidir.

İptal kararlarına ilişkin olarak;

• Geçmişe etkilidir,
• Dava konusu işlemi yapıldığı andan itibaren hükümsüz kılar,
• İptal edilen işleme dayanılarak yapılan işlemlerin geri alınmasında somut olayın özelliği dikkate alınır,
• Danıştay kararlarında düzenleyici işlemlerin iptali üzerine eski düzenleyici işlemin kendiliğinden yürürlüğe girmeyeceği kabul edilmektedir.

 

İdari Yargı Ders Notları PDF dosyasını indirmek için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz.

PDF Dosyasını İNDİR!